Rượu Vang Tây Ban Nha (Spain)
Rượu vang Tây Ban Nha từ lâu đã được công nhận là một trong những loại rượu vang hàng đầu thế giới. Với lịch sử hơn 2.500 năm trong việc trồng nho và sản xuất rượu, Tây Ban Nha là một trong những nền văn hóa ẩm thực lâu đời ở châu Âu.
Hơn 4.000 năm kinh nghiệm trong ngành sản xuất rượu vang và đại diện cho một trong những khu vực sản xuất rượu vang cổ nhất của Thế Giới Cổ. Người dân Tây Ban Nha rất yêu thích rượu vang, nhưng họ lại không đặt quá nhiều yêu cầu về chất lượng. Theo truyền thuyết, người Tây Ban Nha là những người đầu tiên pha soda vào rượu vang, tuy nhiên họ chỉ thường dùng loại nước ngọt này với những chai rượu có chất lượng thấp.
Dù Tây Ban Nha là quốc gia trồng nho lớn nhất trên toàn cầu với rất nhiều giống nho, nhưng chỉ có khoảng 20 giống nho chính được sử dụng để sản xuất rượu, bao gồm các loại như Tempranillo, Albarino, Garnacha, Palomino, Airen, Macabeo, Parellada, Xarel-lo, Carinena và Monastrell.
Nguồn gốc Rượu vang Tây Ban Nha
Rượu vang Tây Ban Nha là loại đồ uống có cồn được sản xuất ngay trên lãnh thổ của Tây Ban Nha. Với diện tích vườn nho lớn nhất toàn cầu, quốc gia này chiếm vị trí thứ ba về sản lượng rượu vang, chỉ sau Pháp và Ý. Tương tự như bản chất của người dân nơi đây, rượu vang Tây Ban Nha mang trong mình sự hòa trộn giữa nét tinh tế, cổ điển với sức sống sôi động và tính cách hiện đại. Các chai rượu vang đến từ Tây Ban Nha thường rất mạnh mẽ và chinh phục người thưởng thức bằng hương vị phức hợp, đặc sắc mà nó sở hữu.
Tây Ban Nha đã khéo léo phát triển nhiều phong cách vang độc đáo từ các giống nho quốc tế nổi tiếng, đồng thời vẫn giữ cho mình bản sắc riêng biệt qua hương vị của các giống nho nội địa. Điều này tạo nên một bức tranh đa dạng về văn hóa rượu vang tại quốc gia này.
Tây Ban Nha có hơn 60 vùng trồng nho với các giống nho đa dạng và độc đáo, cho ra những loại rượu vang đặc sắc, thể hiện rõ nét bản sắc văn hóa và tinh hoa của đất nước này.
Một số vùng sản xuất nho nổi bật như La Rioja, Ribera del Duero, Priorat và Catalonia đều nổi tiếng với những sản phẩm rượu vang được đánh giá cao trên toàn thế giới. Bài viết này sẽ cung cấp cái nhìn tổng quan về những đặc điểm của rượu vang Tây Ban Nha, từ các giống nho tiêu biểu đến quy trình sản xuất và bảo quản rượu.
Khí hậu và thổ nhưỡng của Tây Ban Nha
Khí hậu và thổ nhưỡng của Tây Ban Nha rất đa dạng, tạo điều kiện cho sự phát triển phong phú của rượu vang. Ở phía Bắc, đặc biệt là vùng Galicia và dãy núi Pyrenee, khí hậu có xu hướng se lạnh. Đi sâu vào trung tâm đất nước, người ta sẽ gặp những vùng cao nguyên khô hanh và nóng bức, rồi sau cùng là vùng Andalucia ở phía Nam với nắng gắt. Chính sự khác biệt về khí hậu, địa chất và hình thể tự nhiên đã dẫn đến sự biến đổi rõ rệt trong phong cách của các loại rượu vang.
Vùng nho mát mẻ ở phía Bắc và Tây Bắc sản xuất ra những loại rượu vang trắng có vị chua tươi mới, điển hình như rượu của Rias Baixas và đặc biệt là Txakoli. Ngược lại, những khu vực ấm hơn ở bên trong lục địa, như Rioja, Ribera del Duero và Bierzo, lại mang đến những dòng rượu tuyệt vời với hương vị trái cây phong phú.
Riêng vùng Rioja và Ribera del Duero có truyền thống lâu đời trong việc ủ rượu trong các thùng gỗ, tạo ra những loại rượu gọi là Crianza, Reserva và Gran Reserva, với hương vị đậm đà và sự nổi bật của gỗ. Các vùng gần Địa Trung Hải thường dành riêng cho những loại rượu đỏ mạnh mẽ và có màu sắc sậm hơn, như Jumilla và Priorat. Các vườn nho ở độ cao lớn với khí hậu mát mẻ cho phép sản xuất rượu vang đỏ có độ thanh khiết cao và nổi bật với dòng rượu sủi bọt Cava. Cuối cùng, Tây Ban Nha cũng được biết đến nhiều thế kỷ qua với rượu Sherry, một loại rượu vang được sản xuất thông qua quá trình cường hóa với nhiều phiên bản như trắng, đỏ, ngọt và không ngọt, có độ cồn cao.
Đặc trưng của rượu vang Tây Ban Nha
Tây Ban Nha sở hữu nhiều vùng sản xuất rượu vang nổi tiếng, trong đó có Rioja và Ribera del Duero, nơi chủ yếu chế biến ra loại rượu Tempranillo. Một vùng khác là Jumilla, nổi bật với giống nho Monastrell. Jerez de la Frontera là nơi sản xuất rượu Sherry nổi tiếng. Rías Baixas, nằm ở phía tây bắc Galicia, nổi tiếng với các loại rượu vang trắng được làm từ nho Albariño. Ngoài ra, Catalonia cũng rất đáng chú ý với những dòng rượu như Cava cùng với các khu vực khác như Penedès và Priorat.
Rượu vang Tây Ban Nha thường mang đậm hương vị mạnh mẽ, giống như sức mạnh của những người đấu bò, hoặc quyến rũ như sự duyên dáng của các vũ công flamenco. Các hương vị ở đây thường hòa quyện từ những sắc thái hoang dại của thiên nhiên, bao gồm cây cỏ cùng với những loại trái cây nhiệt đới chín mọng như chanh dây, dưa và mận. Rượu vang thuộc vùng này còn thể hiện những nốt hương thơm ngát của tuyết tùng và thuốc lá, cùng với hậu vị dai dẳng tạo cảm giác dễ chịu cho người thưởng thức.
Giống nho chủ yếu để sản xuất rượu vang ở Tây Ban Nha
Tây Ban Nha, một quốc gia ven Địa Trung Hải, có hơn 400 giống nho được trồng phổ biến khắp cả nước. Tuy nhiên, chỉ có 20 giống nho chính tạo ra 80% tổng sản lượng rượu vang.
Các giống nho nổi tiếng thế giới của Tây Ban Nha, theo thứ tự diện tích trồng, gồm Tempranillo, Bobal, Garnacha (hay còn gọi là Grenache) và Monastrell. Những giống nho dùng để sản xuất rượu vang trắng có tiếng tăm như Airen, Viura/Macabeo, Palomino và Albarino.
Tempranillo chủ yếu được trồng ở vùng Rioja của Tây Ban Nha. Tên gọi Tempranillo bắt nguồn từ từ “temprano” trong tiếng Tây Ban Nha, có nghĩa là “sớm”, bởi đây là giống nho chín sớm hơn so với các loại khác.
Hương vị chủ đạo của Tempranillo bao gồm anh đào, vả khô, tuyết tùng, thuốc lá và thì là. Với rượu thuộc nhóm “Crianza”, hương vị trái cây có xu hướng ngọt ngào, trong khi dòng Reserva và Gran Reserva thể hiện hương vị trái cây mạnh mẽ hơn, cùng với mùi lá khô và da đặc trưng.
Các thuật ngữ này thường xuất hiện trên nhãn chai và phản ánh thời gian ủ rượu, cho thấy thời gian ủ có ảnh hưởng lớn đến hương vị của Tempranillo.
Phân loại rượu vang Tây Ban Nha
Hệ thống phân loại rượu vang Tây Ban Nha được chia thành 4 loại chính sau:
1. Phân loại DOCa (Denominacion de Origen Calificada) – Rượu vang Tây Ban Nha cao cấp
Đây là phân loại cao nhất dành cho những loại rượu vang đáp ứng được các điều kiện quy định và đến từ 2 vùng Rioja hoặc Priorat. Phân loại này tương đương với phân loại DOCG của Ý.
2. Phân loại DO (Denominacion de Origen)
Rượu vang đạt phân loại này phải đến từ 60 vùng làm rượu vang ở Tây Ban Nha được chỉ định. Nổi bật là các vùng Penedes, Rias Baixas, Ribera del Duero,…
3. Phân loại Vino de la Tierra
Tạm dịch là rượu vang của đất nước. Những loại rượu vang đạt phân loại này là những loại không đủ điều kiện đạt phân loại DO.
4. Phân loại Vino de Mesa
Những loại rượu vang không nằm trong các phân loại trên đều được xếp vào dạng vang thường hay vang để bàn. Sẽ không có tên vùng, giống nho hay năm thu hoạch trên nhãn chai.
Các vùng rượu vang tại Tây Ban Nha
Tại Tây Ban Nha, chỉ có 3 phân hạng rượu vang đạt được chỉ dẫn xuất xứ có kiểm soát (DOC) – Denominación de Origen Calificada là: Rioja, Ribera del Duero và Priorat.
1. Khu vực Rioja
Rioja là khu vực sản xuất rượu vang lớn nhất và nổi tiếng nhất ở Tây Ban Nha. Ngoài cảnh quan đẹp và giống nho chất lượng, khu vực này còn có truyền thống sản xuất rượu vang lâu đời, có niên đại từ thế kỷ thứ 2 trước Công nguyên. Rioja được biết đến với những loại rượu vang đỏ được làm từ nho Tempranillo, thường được pha trộn với Garnacha, Graciano và Mazuelo (cùng một số loại khác). Khu vực này cũng sản xuất một số loại rượu vang trắng nổi tiếng từ nho Viura và Malvasia.
2. Khu vực Catalonia
Catalonia đã trải qua những thăng trầm của ngành công nghiệp rượu vang, nhưng đã có sự hồi sinh đáng kể trong những thập kỷ gần đây. Rượu vang ở đây chủ yếu được làm từ giống nho Garnacha và Cariñena, có thể bổ sung thêm Monastrell, Cabernet Sauvignon và các giống khác.
3. Khu vực Ribera del Duero DOC (Castilla y León)
Đây là một trong những vùng rượu vang nổi tiếng và được đánh giá cao nhất ở Tây Ban Nha. Đây là nơi có nhà máy rượu vang Vega Sicilia nổi tiếng nhất Tây Ban Nha. Rượu vang của khu vực này dựa trên giống nho nổi tiếng nhất Tây Ban Nha – Tempranillo.
4. Khu vực Rueda DO (Castilla y León)
Đây là một vùng nhỏ nổi tiếng với những loại rượu vang trắng. Trước đây, khu vực này chủ yếu được biết đến với các loại rượu vang tăng cường, nhưng hiện nay nổi tiếng nhất với các loại rượu vang nhẹ, khô được làm từ nho Verdejo, thường được pha trộn với một ít Sauvignon Blanc.
5. Khu vực Rías Baixas DO (Galicia)
Được biết đến nhiều nhất với những loại rượu vang trắng được làm từ nho Albariño. Khu vực DOC này nằm ngay trên biên giới với Bồ Đào Nha dọc theo bờ biển Đại Tây Dương. Rượu vang của khu vực này có hương vị sống động, tươi mát và có tính axit cao, mang hương vị trái cây nhiệt đới.
Tây Ban Nha còn có nhiều vùng trồng nho làm rượu khác, với tổng số khoảng 70 khu vực trên cả nước.
